Tez Proje Hazırlama

Tez; akademik araştırmalar sonucu ortaya konulan bir hipotezin, bir düşüncenin sistemli bir şekilde yazıya dökülmüş bilimsel değer taşıyan halini temsil eder. Tez hazırlama, üniversitelerde; akademik ve bilimsel kurullarda sunulmak ve bilim dünyasına katkı sağlamak içindir. Tez yazımı ile ilgili bilinmesi gereken en önemli şey, tez hazırlamanın ve yazımın diğer tüm yazınsal türlerden ayrıldığını ve öğretici yazınsal türler içerisinde değerlendirilecek kendine has kuralları olan bir tür olduğudur.

Tez yazımına akademik kademe olarak yükselmek için başvurulduğu gibi, üniversitelerde çeşitli aşamalardaki eğitimleri tamamlamak için de başvurulur. Başta lisans derecesi olmak üzere, yüksek lisans, doktora ve daha ileri akademik dereceler için tez yazımı ve hazırlanmasında özgün bilimsel bir ürünün ortaya konulması büyük önem arz etmektedir.

Tez yazım süreci oldukça zor ve zahmetli bir süreçtir. Bu noktada üzerinde duracağımız daha çok, yüksek lisans tez yazımıdır. Yüksek lisans tezi, lisans derecesini başarı ile tamamlamış ve lisansüstü eğitime başlamış kişilerce hazırlanması gereken bir tez türüdür. Yüksek lisans tezi hazırlanırken en önemli olan, lisans tezinden sonraki süreçte işi öğrenen öğrencinin daha profesyonel bir tez sunmasıdır. Yüksek lisans tezi, bu noktada kişiyi doktora sürecine de hazırlayan önemli bir basamaktır.

Yüksek lisans tezinde öncelikle konunun belirlenmesi ile başlanır. Konunun olabildiğince özgün olması, araştırmacının da konu üzerinde fikirlerini iyi bir şekilde göstermesine olanak verir. Buna müteakiben konunun bilinen ve daha evvel üzerinde durulan hususları içermesi, araştırmacının yenilikçi fikirlerini sergilemesine engel olacak bir husustur. Bunun yanı sıra konunun sınırlandırılması da önemlidir. Konu, verilen zamana uygun olarak belli sınırlarda olmalı ve kişinin de dağılmamasını sağlamalıdır.

Yüksek lisans tezinde konunun belirlenmesinin ardından yapılacak şey, konuya uygun araştırma metodlarının geliştirilmesidir. Metod, bir konu araştırılırken gidilen yol, kullanılan araştırma şeklini içerir. Her bilim alanının kendine has metodları vardır. Örneğin; Sosyal bilimler alanında kullanılan metodlar, Fen Bilimleri alanında; Fen Bilimleri alanında kullanılanlar da Sosyal Bilimlerde kullanılmayabilir. Bu durum, alanların kapsamı ve bu alanlardaki konuların dış dünya ile olan ilişkilerinden kaynaklıdır. Örneğin; Fen Bilimleri alanındaki yapılacak bir deneyle dış dünyaya ait bir gerçek ortaya çıkarılabilirken; Sosyal Bilimler alanında deney yöntemi kullanılamaz. Çünkü Fen Bilimlerindeki araştırma alanlarında “tekrar” unsuru ile aynı olgu defalarca onanırken, Sosyal Bilimlerde bu durum kesinlikle söz konusu değildir. Yani Sosyal Bilimler alanında toplumsal davranış ile ilgili çalışan bir araştırmacı; aynı olaylar karşısında deney yaparak aynı davranışların sergilendiği fikrini sunamaz. Çünkü sosyal bilimler “tekrar eden” olgular üzerine kurulu değildir. Sosyal Bilimlerde tekrar sadece rastgele olmaktan ibarettir. Bu nedenle yüksek lisans tezi yazan araştırmacı konusuna uygun metodu belirlemeli ve bu amaçla yola çıkmaya hazırlanmalıdır.

Yüksek lisans tez yazım sürecindeki bir sonraki aşama ise, belli bir geçici plan oluşturulması ve bu plana bağlı olarak kaynakçaların araştırılmasıdır. Kaynakça, araştırmacının tezinde savunduğu fikirleri destekleyeceği aynı ve benzer konuları içeren kitap, gazete, tez vs.dir. Kaynakçanın zengin bir yelpaze aralığında seçilmesi, özellikle araştırılacak konunun temellendirilerek desteklenmesi adına oldukça önem taşımaktadır.

Plan ve kaynakça düzenlenmesinin ardından yapılacak şey, gerekli araştırma sürecine geçmek ve kaynakçada da belirtilecek olan kaynakları okumak ve not almak sürecini içerir. Bu süreç oldukça önemlidir. Çünkü yüksek lisans ve doktora tezlerinde savunulan fikirleri destekleyecek kitaplardan veya belgelerden yapılan okumalar gelişigüzel olmamalıdır. Bu okumalar gerektiğince sakin bir ortamda ve dikkatli bir şekilde not alarak yapılmalıdır. Bu nedenle, teze başlama kısmında okuma yapmak oldukça önemlidir.

Sonuç olarak, yüksek lisans tez yazım süreci oldukça önemli bir süreçtir. Bu sürecin başından sonuna kadar belli bir plan dahilinde hareket etmek, kişinin ortaya koyacağı tezin kalitesini arttırmakla birlikte; tez sürecinde de uygun bir takvime göre ilerlemesini sağlayacak ve başarı getirecektir.